Το compost tea (αερόβιο τσάι από compost) είναι μια νέα, καλή πρακτική για τις καλλιέργειες με την οποία επιτυγχάνεται με φυσικό τρόπο, ανάπτυξη ριζικού συστήματος, εδαφοβελτίωση και σημαντική βοήθεια στη φυτοπροστασία με πολύ χαμηλό κόστος. Ξεκίνησε ως πρακτική σχετικά πρόσφατα από τις ΗΠΑ και ορισμένες Ευρωπαϊκές χώρες, και βασίζεται στην αντιμετώπιση του εδάφους ως οικοσύστημα, το οποίο βρίσκεται σε συνεργασία με τα φυτά. Ουσιαστικά με το compost tea πολλαπλασιάζονται οι ωφέλιμοι μικροοργανισμοί που αναπτύσσονται στα ώριμα, αερόβια επεξεργασμένα φυτικά compost, φτιάχνοντας ένα εμβόλιο ωφέλιμων μικροοργανισμών για τις καλλιέργειες με πολύ χαμηλό κόστος.
Θα μπορούσε να θεωρηθεί μια εξέλιξη του υγρού εκχυλίσματος compost, πρακτική γνωστή από παλιά με την ονομασία «σερμπέτι». Για την παρασκευή του
σερμπετιού, μια ποσότητα compost ή κοπριάς μούλιαζε σε νερό για κάποιες μέρες και με το εκχύλισμα πότιζαν καλλιέργειες με πολύ θετικά αποτελέσματα. Όμως τι ήταν αυτό που έκανε τόσο αποδοτικό το σερμπέτι; Με το μούλιασμα της κοπριάς εκχυλίζονταν στο νερό χουμικά, θρεπτικά, μικροστοιχεία, διάφορα άλλα προϊόντα μεταβολισμού μικροοργανισμών αλλά και φυσικά μικροοργανισμοί. Το έδαφος δεν είναι κάτι το αδρανές όπως εσφαλμένα έχει επικρατήσει αυτή η αντίληψη. Αντιθέτως είναι κάτι το ζωντανό, με μεγάλο αριθμό και ποικιλία οργανισμών από βακτήρια, μύκητες και πρωτόζωα έως αρθρόποδα, σκουλήκια και έντομα. Αυτό το οικοσύστημα βρίσκεται σε συνεργασία με τα φυτά και έχει τον σημαντικότερο ρόλο στον κύκλο των θρεπτικών, στην συγκράτηση – απόδοση του νερού, στην εδαφοβελτίωση, στην προστασία από προσβολές από παθογόνους και στην ευρωστία των φυτών. Το οικοσύστημα αυτό διαταράζεται διαρκώς με την εντατική εκμετάλλευση, τη μονοκαλλιέργεια, τη συμπίεση, τη χρήση ανόργανων λιπασμάτων και τη χρήση βιοκτόνων και ζιζανιοκτόνων. Τα εδάφη εξασθενούν διαρκώς και απαιτούν μεγαλύτερη χρήση νερού, λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων ενώ ταυτόχρονα χάνουν την αποδοτικότητα τους και ευνοείται η διάβρωση. Η αυξημένη χρήση εφοδίων με τη σειρά της, επιβαρύνει σημαντικά το περιβάλλον με την κατασπατάληση των πόρων και τη μόλυνση των υπογείων υδάτων. Αντιθέτως η χρήση οργανικής ουσίας (άνθρακας) στο έδαφος είναι καθοριστικής σημασίας γιατί η οργανική ουσία είναι το μέρος δραστηριοποίησης των μικροοργανισμών του εδάφους.
Το compost tea διαφοροποιείται από το σερμπέτι στο ότι γίνεται προσθήκη σακχάρων στο νερό και το σύστημα υπόκειται σε αερισμό με αποτέλεσμα να πολλαπλασιάζονται οι ωφέλιμοι μικροοργανισμοί που υπάρχουν στο compost. Τα αποτελέσματα από την εφαρμογή του compost tea είναι πιο θεαματικά από αυτά του σερμπετιού. Μπορεί να εφαρμοστεί στη ριζόσφαιρα και στη φυλλόσφαιρα. Βοηθά σημαντικά στην ανάπτυξη του ριζικού συστήματος των φυτών και συμβάλει στην εδαφοβελτίωση και στη φυτοπροστασία. Το compost tea είναι ένα «ζωντανό» υγρό αφού σε αυτό περιέχεται μεγάλος αριθμός αερόβιων μικροοργανισμών. Από αυτό συνεπάγεται ότι για να διατηρηθεί θα πρέπει να παραμένει σε συνθήκες αερισμού μέχρι τη χρήση, άρα θα πρέπει να παράγεται στο χώρο της καλλιέργειας. Το κόστος του εξοπλισμού είναι μικρό (50 – 130 € ανάλογα το μέγεθος της εφαρμογής).
Αποτελεί μια πολύ οικονομική (κόστος εφαρμογής περίπου 3€/στρέμμα) και ταυτόχρονα αποδοτική εφαρμογή, απαραίτητη για την ελάττωση κόστους και την ευρωστία κάθε καλλιέργειας.
Για την παραγωγή compost tea πρέπει να τηρούνται κάποιες προϋποθέσεις σχετικές με τα υλικά που χρησιμοποιούνται.
ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ
1. Compost
Το compost χρησιμοποιείται ως μαγιά ωφέλιμων μικροοργανισμών για την παραγωγή compost tea. Επίσης από αυτό εκχυλίζονται χουμικά και θρεπτικά που είναι απαραίτητα. Γενικά το προς χρήση compost θα πρέπει:
· Να είναι φυτικής προέλευσης. Στα φυτικά compost αναπτύσσεται καλύτερη ποιότητα μικροοργανισμών.
· Να είναι αερόβια κομποστοποιημένο. Οι αερόβιοι μικροοργανισμοί είναι κυρίως οι ωφέλιμοι μικροοργανισμοί στο έδαφος.
· Να είναι σταθεροποιημένο και ώριμο, ώστε να υπάρχει στο compost ικανός αριθμός μικροοργανισμών που να μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μαγιά για τον πολλαπλασιασμό τους. Η προχωρημένη ωρίμανση του compost εξασφαλίζει και την ποικιλία των μικροοργανισμών.
· Να είναι απαλλαγμένο από παθογόνους μικροοργανισμούς.
Η παραγωγή compost tea είναι μια πολλαπλασιαστική διαδικασία άρα γίνεται απαραίτητη η μη ύπαρξη παθογόνων μικροοργανισμών στο compost.
2. Υπόστρωμα
Το υπόστρωμα παρέχει τα απαραίτητα σάκχαρα για την ανάπτυξη των μικροοργανισμών. Πρέπει να μπορεί να διαλύεται στο νερό και επιπλέον :
Να μην περιέχει παθογόνουςΟι ωφέλιμοι μικροοργανισμοί του compost θα πρέπει να είναι εγκλιματισμένοι στα σάκχαρα του υποστρώματος. Η προσαρμογή των μικροοργανισμών στα σάκχαρα είναι καθοριστική για την εύκολη ανάπτυξη όσο το δυνατό περισσότερων ειδών των μικροοργανισμών.
3. Νερό
Το νερό αποτελεί το μέσο στο οποίο θα αναπτυχθούν οι μικροοργανισμοί, και θα πρέπει:
Να είναι απαλλαγμένο από παθογόνους
· Να μην περιέχει μεγάλη ποσότητα Cl-, ώστε να μην παρεμποδίζεται η ανάπτυξη των μικροοργανισμών. Ένας απλός τρόπος για να απομακρυνθεί σημαντικό μέρος από τα Cl- στο νερό είναι η απογύμνωση η οποία επιτυγχάνεται με αερισμό του νερού με την διάταξη αερισμού για λίγες ώρες πριν την έναρξη παραγωγής compost tea.
4. Θερμοκρασία
Η θερμοκρασία είναι μια σημαντική παράμετρος στις βιολογικές δράσεις. Η θερμοκρασιακή περιοχή για την παραγωγή compost tea στην οποία έχουν παρατηρηθεί καλά αποτελέσματα είναι αυτή των 28 – 32 οC. Τους καλοκαιρινούς μήνες που η θερμοκρασία ίσως είναι υψηλότερη δεν παρουσιάζεται κάποιο πρόβλημα. Το χειμώνα αν η θερμοκρασία του νερού είναι <15 οC δημιουργείται πρόβλημα από την αργή ανάπτυξη των μικροοργανισμών. Στην περίπτωση αυτή είτε η παραγωγή του compost tea γίνεται σε κλειστό, θερμαινόμενο χώρο είτε παρατείνεται ο χρόνος παρασκευής, είτε γίνεται χρήση κάποιας αντίστασης με θερμοστάτη.
5. Φως
Υπάρχει μια ευαισθησία των μικροοργανισμών του εδάφους στο φως. Αυτό δεν επηρεάζει τόσο την παραγωγή του compost tea αλλά περισσότερο τη χρήση του. Αν το compost tea χρησιμοποιηθεί στη ριζόσφαιρα μέσω λιπαντήρα η εφαρμογή γίνεται με το πότισμα και δεν παραμένει εκτεθειμένο αρκετά στο ηλιακό φως. Εξάλλου τα ποτίσματα γίνονται ώρες που δεν υπάρχει πολύ φως (πρωί, απόγευμα). Όταν χρησιμοποιείται στη φυλλόσφαιρα η εφαρμογή θα πρέπει να γίνεται πρωινές ή απογευματινές ώρες
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ COMPOST TEA
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ COMPOST TEA
Για την παραγωγή compost tea απαιτούνται:
Compost
Υπόστρωμα σακχάρων
Νερό
Διάταξη παραγωγής compost tea η οποία αποτελείται :
Δοχείο παραγωγής (ενδεικτικά 200 lt για εφαρμογή 6 στρεμμάτων)
Αεραντλία (παροχή αέρα ανάλογα μέγεθος εφαρμογής)
Λάστιχα και διαχυτήρες αέρα
Αντίσταση με θερμοστάτη
Στάδια παραγωγής
1. Προσθέτουμε το compost και το νερό στο δοχείο και αναδεύουμε ώστε να μουλιάσει καλά το compost. Προσέχουμε ώστε το πάχος του compost στον πυθμένα του δοχείου να μην ξεπερνά τα 10 cm. Με το μικρό πάχος του compost στον πυθμένα του δοχείου επιτυγχάνεται η καλή εκχύλιση των συστατικών του compost στο νερό και η αποφυγή δημιουργίας αναερόβιων
συνθηκών εντός της μάζας του compost.
2. Αφού καθιζάνει το compost, προσθέτουμε το υπόστρωμα και αναδεύουμε το υγρό ελαφρά.
3. Έπειτα τοποθετούμε πάνω στο compost τους διαχυτήρες τους οποίους έχουμε συνδέσει με τα λάστιχα στην αεραντλία και θέτουμε σε λειτουργία την αεραντλία.
4. Ρυθμίζεται ο θερμοστάτης της αντίστασης στην επιθυμητή θερμοκρασία (30oC). Θέτουμε σε λειτουργία την αντίσταση και την τοποθετούμε μέσα στο νερό.
5. Το σύστημα παραμένει σε αερισμό και σταθερή θερμοκρασία για 3 ημέρες.
Το τσάι είναι έτοιμο σε 3 ημέρες αλλά αν δεν χρησιμοποιηθεί άμεσα μπορεί να διατηρηθεί πάντα με αερισμό ως 7 ημέρες. Το τσάι αποκτά ένα μαύρο σκούρο χρώμα και η υφή είναι πιο πηκτή από το νερό. Το μαύρο χρώμα οφείλεται σε σύμπλοκα σιδήρου που εκχυλίζονται από το compost. Η διαφοροποίηση στο ιξώδες του οφείλεται στην εκχύλιση χουμικών από το compost, αλλά και στην παραγωγή προϊόντων μεταβολισμού των μικροοργανισμών (πηκτίνες) στο υγρό. Η ουσιαστική όμως δραστικότητα του τσαγιού οφείλεται στον μεγάλο αριθμό ωφέλιμων μικροοργανισμών που αναπτύσσονται στο υγρό.
6. Το compost tea που παράγεται διαχωρίζεται από το compost και χρησιμοποιείται άμεσα. Ο διαχωρισμός μπορεί να γίνει με ένα πανί ή σήτα ώστε να μην περιέχει λεπτόκοκκα στερεά και δημιουργηθεί πρόβλημα με τα φίλτρα του αρδευτικού δικτύου.
7. Το τσάι για όσο διάστημα δεν χρησιμοποιείται θα πρέπει να αερίζεται. Αν το νερό περιέχει χλώριο αερίζουμε το νερό για 2-3 ώρες πριν ξεκινήσουμε τη διαδικασία.
ΔΙΑΤΑΞΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ COMPOST TEA ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΧΡΗΣΗΣ ΥΛΙΚΩΝ
Δοχείο 200 lt.
30 kgr compost
5 lt υπόστρωμα
Πλήρωση δοχείου με νερό στα 200 περίπου lt
Αερισμός για 3 ημέρες
Παράγεται ποσότητα τσαγιού περίπου 150 lt, ικανή για χρήση σε 6 στρέμματα.
ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ ΧΡΗΣΗΣ
Ριζόσφαιρα
Χρήση όπως την υγρή λίπανση. Η δοσολογία μπορεί να κυμανθεί 15 – 30 lt/στέμμα ανάλογα με το πόσο επιτυχημένο είναι το compost tea.
Η συνήθης εφαρμογή είναι στα 25 lt/στρέμμα. Η εφαρμογή compost tea γίνεται 2 φορές ανά μήνα ή αν υπάρχει κάποιο πρόβλημα στην καλλιέργεια στο οποία το compost tea ανταποκρίνεται θετικά μπορεί να εφαρμόζεται 1 φορά ανά εβδομάδα. Σε υδροπονία η εφαρμογή γίνεται ανά 5 ημέρες στο 1/3 της δοσολογίας. Δεν έχει παρατηρηθεί κάποιο πρόβλημα τοξικότητας από υπερδοσολογία, ακόμα και σε πολύ μεγάλες και συχνές δόσεις.
ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΧΡΗΣΗΣ COMPOST TEA
ΑΝΑΜΕΝΌΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ compost tea
Παρακάτω παρατίθενται τα αναμενόμενα αποτελέσματα από την εφαρμογή compost tea
Τα αποτελέσματα αυτά έχουν επαληθευτεί σε ποσοστό πάνω από 85% σε περίπου 230 διαφορετικές εφαρμογές.
· Ανάπτυξη ριζικού συστήματος. Όταν το έδαφος περιέχει οργανική ουσία και είναι αφράτο και μη συνεκτικό η ανάπτυξη του ριζικού συστήματος των φυτών γίνεται προς όλες τις δυνατές κατευθύνσεις.
Όταν το έδαφος είναι πιο συνεκτικό παρατηρείται ανάπτυξη πάνω ρίζας (επιφανειακή).
· Καθυστέρηση γήρανσης ριζικού συστήματος. Αν κατά τη διάρκεια της καλλιέργειας γίνουν αρκετές εφαρμογές τσαγιού, έχει παρατηρηθεί καθυστέρηση στη γήρανση του ριζικού με αποτέλεσμα να παρατείνεται η καλλιέργεια.
· Ευρωστία φυτών. Τα φυτά ζωντανεύουν, αποκτούν πιο πράσινο φύλλωμα, φαίνονται και είναι πιο υγιή.
· Μείωση αγωγιμότητας στο έδαφος. Ενεργοποιείται ο μικροβιακός μηχανισμός δέσμευσης θρεπτικών με αποτέλεσμα να αξιοποιείται η λίπανση της καλλιέργειας.
· Εδαφοβελτίωση εδάφους. Παρατηρείται «αφράτεμα» του εδάφους όπου γίνονται εφαρμογές τσαγιού. Αυτό οφείλεται καθαρά στη δράση των μικροοργανισμών, οι οποίοι παράγουν κολλώδης ουσίες που δημιουργούν συσσωματώματα στο έδαφος, με αποτέλεσμα τον καλύτερο αερισμό του, και την καλύτερη συγκράτηση – αποστράγγιση του νερού σε αυτό.
Η εδαφοβελτίωση αυτή έχει παρατηρηθεί ακόμα και σε υδροπονικές καλλιέργειες με ελαφρόπετρα.
· Πρωιμότητα καρπών. Βοηθά στο πιο γρήγορο «ξεφόρτωμα» των φυτών από τους καρπούς.
· Φυτοπροστατευτική δράση. Βοηθά σημαντικά στη φυτοπραστασία από ασθένειες αφού εμποδίζουν την εκδήλωση τους παρά την πιθανή παρουσία παθογόνων στο έδαφος.
Επίσης η ίδια η ευρωστία των φυτών ισχυροποιεί το ανοσοποιητικό τους σύστημα με αποτέλεσμα να εμφανίζουν ανθεκτικότητα σε προσβολές.
ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ ΓΙΑ ΑΡΙΣΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΜΕ ΤΣΑΙ ΚΟΜΠΟΣΤ
1.Χρησιμοποιούμε το υλικό μας αμέσως μετά την ολοκλήρωση της ζύμωσης με μέγιστο χρόνο τις 7 ώρες. Όσο πιο σύντομα τόσο περισσότεροι μικροοργανισμοί ζωντανοί
2. Καλό είναι η εφαρμογή να γινεται απόγευμα ή σε μέρες με συννεφιά γιατί οι μικροοργανισμοί είναι ευαίσθητοι στο φως.
3.Αν κατά τη διάρκεια της ζύμωσης το τσάι μυριζει άσχημα εχει πιάσει παθογόνα και καλύτερα να μην το χρησιμοποιήσετε.
4.Καθαριζουμε πάρα πολύ καλά το βαρέλι που εχουμε για τη ζύμωση, αμεσως μετα την ολοκλήρωση της διαδικασίας.
5.Δεν χρησιμοποιουμε μυκητοκτόνα πριν και μετά την εφαρμογη γιατι σκοτώνουμε τους ωφέλιμους μικροοργανισμούς.
6.Οταν χρησιμοποιουμε το τσάι σε διαφυλλικούς ψεκασμούς πρεπει το βαρέλι μας να ειναι καθαρο και να μην εχει υπολείματα απο μηκυτοκτόνα μεσα.
7.χρησιμοποιουμε χαμηλη πιεση στα μπεκ για να μη σκοτώσουμε τους μικροοργανισμούς.
8. Το νερό που χρησιμοποιούμε για τη διαδικασία παρασκευής ΔΕΝ πρέπει να είναι χλωριωμένο. Το καλύτερο είναι το βρόχινο ή από πηγάδι.